Koçlukta Hedef Belirleme Soruları
Koçlukta Hedef Belirleme Soruları: Profesyonel Koçlar için Kapsamlı Rehber
Koçluk sürecinin başarısı, büyük ölçüde etkili hedef belirleme ile başlar. Danışanın netlik kazanması, motivasyon bulması ve sorumluluk alması için koçlukta hedef belirleme sürecinde kullanılan doğru sorular kritik önem taşır. ICF standartlarına uygun bir koçluk pratiği, açık uçlu sorular aracılığıyla danışanın kendi çözümlerini keşfetmesini sağlar.
Hedef Belirlemenin Koçluk Sürecindeki Yeri
Hedef belirleme, koçluk görüşmesinin temel direğidir. ICF tarafından tanımlandığı şekliyle koçluk, “danışanlarla düşündürücü ve yaratıcı bir süreçte ortaklık kurarak onları kişisel ve profesyonel potansiyellerini maksimize etmeye ilham eden” bir yaklaşımdır4. Bu süreçte hedef belirleme, danışana yön vermekten ziyade farkındalık kazandırır1.
Araştırmalar, koçluk sürecinde etkili hedef belirleme yapıldığında danışanların hedef başarma oranlarının önemli ölçüde arttığını göstermektedir. Meta-analiz çalışmaları, koçluk müdahalelerinin hedef başarma konusunda ortalama 1.29 etki büyüklüğüne sahip olduğunu ortaya koymaktadır.
Koçlukta hedef belirleme süreci şu temel işlevleri yerine getirir:
- Danışanın konuşma konusunu netleştirmesi
- Motivasyon ve odaklanma düzeyinin artması
- Sorumluluğun danışana ait olduğunun vurgulanması
- Ölçülebilir ve takip edilebilir sonuçların oluşturulması
Anlamlı Hedef Belirlemek
Bireyler hedeflerini kendileri tanımladıklarında, yani dışarıdan dikte edilmediğinde, kendileri için olumlu beklentilerinde önünü açmış olurlar. Hedefler benimsendiğinde adanmışlık artar. Gerçek anlamda içselleştirdiğimiz hedefler enerji ve dikkatimizi daha iyi odaklar.
Koçlukta Hedef ve Amaçlar;
Hedefler gerçekten uzak olduğunda danışanlar umutlarını yitirir. Hedefler zorlu olmadığında motivasyon kaybı oluşur. Aynı zamanda hedefler olumlu olmadığında danışanın odağı kayar. Mutabık olunmadığındaysa performans zarar görür. Hedefler yeterince anlaşılır olduğunda danışan amacını ortaya çıkarır.
GROW ve SMART Karşılaştırması
| Kriter | GROW Modeli | SMART Modeli |
|---|---|---|
| Açılımı | Goal, Reality, Options, Will | Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound |
| Odak Noktası | Koçluk süreci ve konuşma akışı | Hedef tanımlama ve yapılandırma |
| Yaklaşım | Süreç odaklı | Hedef odaklı |
| Süreç | 4 aşamalı döngüsel yapı | 5 kriter kontrolü |
| Hedef Türü | Açık uçlu, keşfedici hedefler | Belirli, ölçülebilir hedefler |
| Koçun Rolü | Soru soran, farkındalık yaratan | Yönlendiren, yapılandıran |
| Danışan Katılımı | Yüksek, aktif keşif süreci | Orta, kriter değerlendirmesi |
| Zaman Çerçevesi | Esnek, seansla sınırlı | Belirli zaman sınırları |
| Ölçülebilirlik | Süreç odaklı değerlendirme | Ölçülebilir sonuçlar |
| Esneklik | Yüksek esneklik | Sınırlı esneklik |
- Bir cümlede hedefini söylesen ne olur?
- Ne olursa bu hedef daha açık ve ölçülebilir olur?
- Özellikle amaçlarını gerçekleştirdiğini nasıl bileceksin?
- Hedefinin ulaşılabilecek en üst seviyesini nasıl tanımlarsın?
- Başarını ölçmek için hangi kriterleri kullanabilirsin?
- Hedefin niçin senin için önemli?
- Hedefine ulaştığında ne olacak?
- Bu hedefe ulaşmak, senin için ne sağlar?
- Bu hedefe, tam şimdi ulaşmış olsaydın alır mıydın?
- Hedefine ulaştığını hayal et, neye benziyor?
- Hedeflerin kişisel olarak senin için ne kadar önemlidir? (1’den 10’a kadar puan ver)
- Gerçekten bu hedefi ne kadar istiyorsun?
- Bu hedefe ulaşmış olsaydın ne farklı olurdu?
- Bu hedef hayatının genel vizyonu doğrultusunda mı? Bununla ilgili içgüdüsel hissin ne?
- İstediğinin gerçekleştiği bir durum düşün… Diğer insanlar senin hakkında ne fark ederdi?
Koçlukta Hedefin Etkileri Üzerine konuşmak
- Bu değişiklikten etkilenecek olan hayatının diğer alanları nelerdir?
- Bu hedef, önceliklerin ve mevcut yaşam tarzının neresine uygun?
- Bu değişikliği yapmanın değeri nedir? Bu değeri ödemeye istekli misin?
- Bu hedef ile hayatın nasıl daha iyi olabilir?
- Şu anda kimsin? Hedefini tamamlaman için ne olmaya ihtiyacın var?
- Hedefe ulaştığını nasıl bileceksin?
Koçlukta hedef belirlemede sorularını sizlerle paylaştık. Unutmayın, sorular danışa özeldir ve iyi soru kötü soru diye bir ayrım yoktur. Danışanı takip eden farkındalık sağlayan güçlü sorular vardır.
ICF standartları doğrultusunda, koçluk becerilerinizi geliştirmek ve hedef belirleme konusunda ustalaşmak için 212 Derece Koçluk Eğitimlerine göz atın.
Sık Sorulan Sorular
S: Koçlukta GROW modeli mi yoksa SMART hedefler mi daha etkilidir?
C: Her iki yaklaşım da etkilidir. GROW modeli süreç odaklı ve esnek iken, SMART hedefler yapılandırılmış ve ölçülebilir sonuçlara odaklanır. Danışanın ihtiyacına göre seçim yapılmalıdır.
S: Açık uçlu sorular neden bu kadar önemlidir?
C: Açık uçlu sorular danışanın derin düşünmesini, içgörü geliştirmesini ve kendi çözümlerini bulmasını sağlar. Kapalı sorular ise sınırlı yanıtlara yol açar.
S: Hedef belirleme sürecinde koçun rolü nedir?
C: Koç, tavsiye vermek yerine güçlü sorular sorar, dinler ve danışanın kendi keşif sürecini destekler. Hedefler tamamen danışana aittir.