LGS Bittiğinde Öğrencilerin En Çok Yaşadığı 3 Belirsizlik

Sınav Bitti, Asıl Koçluk Şimdi Başlıyor! LGS Sonrası Yönü Belirlemek

LGS, yalnızca bir sınav değil; aylar süren çaba, stres ve beklentinin doruğa ulaştığı bir dönemin simgesidir. Sınav sona erdiğinde öğrenciler büyük bir boşluk hissine kapılabilir. En sık karşılaşılan üç belirsizlik şunlardır:

• Hangi okulu seçeceğim? Tercihler yaklaştıkça öğrenci kendini karar verme baskısı altında bulabilir.
• Ya istediğim puan gelmezse? Hayal edilen lise olmayabilir; bu durum öğrencide başarısızlık duygusu yaratabilir.
• Gerçekten ne istiyorum? Sınavın ötesine geçildiğinde, öğrencilerin kendi ilgi alanlarını tanıma ihtiyacı ortaya çıkar.

Bu sorular, yalnızca sınav puanı etrafında şekillenmez. Öğrencinin kendi değerleri, istekleri ve potansiyeli devreye girer.

LGS tercih sürecinde karar verme yöntemleri

Koçluk Bu Süreçte Nasıl Destek Olur?

Öğrenci koçluğu, genç bireyin kendi yolunu bulmasına destek veren bir rehberlik sürecidir. Öğrenciye ne yapacağını söylemez; düşünmesine, keşfetmesine ve karar vermesine alan açar.

Bu süreçte koç:

• Hedef belirlemeyi kolaylaştırır. Öğrencinin içsel motivasyonlarını açığa çıkarır.
• Karar verme sürecine derinlik kazandırır. Farkındalık sağlayarak tercihlerin nedenlerini netleştirir.
• Zihinsel ve duygusal dayanıklılığı artırır. Öz güven, öz disiplin ve stresle başa çıkma becerileri desteklenir.

Özetle, öğrenci koçluğu yalnızca akademik bir destek değil, yaşamla kurulan bağın daha bilinçli hale gelmesini sağlar.

Tercih Süreci İçin Koçluk Soruları

Tercih dönemi, öğrencinin sadece puanına göre değil, değerlerine, ilgilerine, yaşam hayaline göre de karar vermesi gereken kritik bir eşiktir. Koçluk yaklaşımı burada devreye girer ve öğrencinin düşünce sürecini derinleştirir.

İşte tercih sürecini dönüştüren, güçlü koçluk soruları:

Kendini Tanıma Odaklı Sorular

• Hangi ortamlarda daha huzurlu ve üretken hissediyorsun?
• Bir okuldan beklentilerin neler?
• Seni ne tür öğretmenler, arkadaşlar ve ortamlar destekliyor?
• Lise hayatından sonra nasıl bir hayat hayal ediyorsun?
• Bugüne kadar en çok keyif aldığın öğrenme deneyimi neydi?

Değerler ve Motivasyon Odaklı Sorular

• Senin için başarı ne demek? Bu, puanla mı tanımlanır, başka şeylerle mi?
• Neleri öğrenmeyi gerçekten seviyorsun?
• Seni motive eden şey dışarıdan gelen bir ödül mü, yoksa kendi içinden gelen bir istek mi?
• Hangi alanlarda daha fazla çaba göstermeye isteklisin?

Seçim Odaklı Sorular

• Bu okulu seçersen hangi yönlerini geliştirme fırsatı bulursun?
• Bu tercih seni nasıl bir geleceğe yaklaştırır?
• Tercih listene almadığın ama merak ettiğin bir okul var mı? Neden dışarda kaldı?

Aile ve Çevre Etkisi Üzerine Sorular

• Bu tercih senin mi, yoksa bir başkasının arzusu mu?
• Ailenin beklentisiyle senin arzun nerelerde örtüşüyor ya da ayrışıyor?

Bu sorular öğrencinin içsel netliğini artırır, kararlarını daha bilinçli, daha sahiplenerek almasını sağlar. Unutulmamalıdır ki, iyi bir tercih sadece “iyi bir okul” değil, “doğru bir yön” seçimidir.

LGS Tercihlerinde Aile Nasıl Rehberlik Etmeli

Ailelere Not: Rehberlik Etmek mi, Yön Vermek mi?

Aile olmak, rehberlik etmekle yön vermek arasındaki dengeyi kurma sorumluluğunu da beraberinde getirir. LGS gibi önemli bir dönemin ardından, çocuğunuzun yanında nasıl durduğunuz onun özgüveni, öz değeri ve karar alma becerisi üzerinde kalıcı etkiler bırakabilir.

🧭 Rehberlik Etmek Ne Demek?

• Alan tanımak: Çocuğun kendi kararlarını vermesine güvenmek.
• Soru sormak: “Sen bu konuda ne düşünüyorsun?” diyebilmek.
• Yansıtmak: “Bunun senin için önemli olduğunu görüyorum.” diyerek duygularını yansıtmak.
• Koşulsuz destek: Sonuçtan bağımsız olarak yanında olduğunu hissettirmek.

❌ Yön Vermek Ne Zaman Zarar Verir?

• “Ben senin yerinde olsam şu okulu seçerdim.”
• “Bu puanla oraya gitmen israf olur.”
• “Biz senin geleceğini düşünüyoruz, sen anlamazsın.”

Bu tür cümleler, iyi niyetle söylense de öğrencinin kendine olan inancını zedeler, karar alma kaslarını köreltir ve dış motivasyonla hareket etmeye alışmasına neden olur.

💡 Peki Aile Olarak Ne Yapabiliriz?

• Birlikte araştırın: Okullar hakkında bilgi toplayın ama kararı birlikte analiz ederek verin.
• Duygularını önemseyin: “Senin için bu kararda en zor olan ne?” gibi empatik sorular sorun.
• Kıyaslamadan kaçının: Her öğrencinin gelişim süreci benzersizdir; başka çocuklarla kıyaslamak motivasyon değil, baskı yaratır.
• Koçluk yaklaşımını örnek alın: Dinlemek, duyguyu tanımak ve çocuğun iç sesiyle buluşmasına destek olmak, en güçlü ebeveynlik eylemlerindendir.

Unutmayalım, koçluk bakış açısıyla yaklaşmak, öğrencinin kendisini tanımasını, seçimlerinin sorumluluğunu almasını ve geleceğe daha sağlam adımlarla ilerlemesini destekler. Aile içi iletişimde kurulan bu güven köprüsü, yalnızca tercih dönemini değil, genç bireyin tüm gelişim yolculuğunu olumlu etkiler.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Tercih yaparken çocuğumla nasıl daha derin konuşmalar yapabilirim?

Yönlendirmek yerine soru sormayı teşvik ediyoruz. Örneğin: “Seni bu okulda heyecanlandıran ne?” veya “5 yıl sonraki seni burada hayal edebiliyor musun?” gibi sorular, yüzeydeki cevapların ötesine geçmeyi sağlar.

2. Çocuğum geleceğe dair hiçbir şey hayal etmiyor, koçluk bu konuda nasıl destek olur?

Koçluk, öğrencinin iç dünyasına ayna tutar. Sadece hedef koymak değil, “Ben kimim?”, “Ne benim için anlamlı?” gibi sorularla öğrencinin yaşam yönünü fark etmesine alan açar.

3. Çocuğum LGS sonrası başarısız hissediyor, bu durum kimliğini nasıl etkileyebilir?

Başarının sadece sonuçla değil, süreçte gelişen becerilerle tanımlandığını hatırlayın. Kimlik, puanla değil, değerlerle şekillenir. Bu farkındalıkla ilerlemek uzun vadede daha sağlıklı bir özgüven inşası sağlar.

4. Koçluk ile rehberlik arasındaki fark nedir? Hangisi ne zaman gerekir?

Rehberlik bilgi ve yönlendirme verir; koçluk ise öğrenciye keşfetme alanı sunar. İkisi birbirini tamamlar ama koçluk, içsel motivasyonu ortaya çıkarmada ve seçimleri sahiplenmede daha etkilidir.

5. Çocuğumun güçlü yönlerini fark edemiyorum, ne yapabilirim?

Koçluk araçları (örneğin güçlü yönler envanteri, değer kartları, yaşam çarkı) bu keşfi kolaylaştırır. Ayrıca, çocuğun günlük yaşamdaki davranışlarına farklı bir gözle bakmak da önemli bir adımdır.